Paşavik (Πάχνη – Pahni)
İskeçe ilinde bir köy
Yunanistan’ın Doğu Makedonya – Trakya Eyaletinin İskeçe ilinde, il merkezi İskeçe’nin 28,1 km kuzeyinde, sadece Müslüman Türklerin yaşadığı, 753 m rakımlı dağlık bir köydür. Coğrafi konum olarak 41.305247° K enleminde ve 24.893197° D boylamında yer almaktadır.
Rivayetlere göre, Osmanlı döneminde köye bir paşa gelmiş ve askerleriyle konaklamış. Köyü çok beğenmişler ve böylece köye Paşaköy denmiş ve zaman içerisinde de halkın dilinde Paşavik olarak söylenmeye başlamıştır
1924 yılında Kozluca (Κοτύλη – Kotili) Nahiyesine bağlanmıştır. 1928’de köy Kozluca Nahiyesi merkezi olarak belirlenmiştir. 1944’te Rodop ilinden alınıp İskeçe iline dahil edilmiştir. Son olarak 2010 yılında yapılan düzenlemeyle Mustafçova (Μύκη – Miki) Nahiyesine katılmıştır.
1910 tarihinde Avusturya-Macaristan İmparatorluğu tarafından hazırlanan askeri bir haritada “Paşaviki” ismiyle yer almıştır.
Garbi Trakya Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti tarafından 1922 yılında Fransızca yayınlanan “Les Statistiques De La Population En Thrace - Occidentale” adlı broşürde köyün “Paşvik” olduğu, nüfusunun tamamen Türk ve 959 kişiden ibaret olduğu belirtilmiştir.
Köy Yasak bölgede yer almış ve özel kimliklerle giriş çıkışlar yapılmıştır. 1996 yılında Gerasimos Arsenis döneminde kaldırılmıştır.
Köyün etrafında; Yassıören, Sadnovise, Volkanova, Demircik ve Elmalı köyleri yer almaktadır.
Kula Dağı, Konstantin Dağı köyün etrafında bulunmaktadır.
Köyde; Homkolar, Kahyalar, Hocalar, Hamitler, Hocarlar, Emin Kahyalar, Molla Hüseyinler, Hüseyin Başalar lakabından insanlar yaşamaktadırlar.
Hocarlar sülalesi Volkanova köyünden gelip buraya yerleşmiştir.
Köyün camisinin yapılış tarihi bilinmemektedir. Osmanlı döneminde inşa edildiği haziresindeki mezar taşlarından belli olmaktadır. 1990 yılında tamir edilmiş ve arka kısma doğru genişletilmiştir. Minaresi de aynı yıl inşa edilmiştir. Cami vakfının 20 dönüm arazisi 2019 yılında kayıt altına alınmıştır. Ayrıca 1938 yılında vakıf arazisine askeriyenin yaptığı bir bina da vardır. 30 yıldan bu yana kaydı bulunamamaktadır. Müftülük ise yerin vakfın olduğunu ve 1975 yılında beyan edildiğini belirtmiştir. 200 metre karelik bina 1985 yılında kamuya kaydedilmiş ve bloke edilmiştir.
Köyün üç mezarlığı vardır; Cami haziresi ve biri 1,5 dönüm ve diğeri de 4 dönüm olan iki mezarlığı vardır.
Köyde ilk eğitim mescit odalarında yapılmıştır. 1960’da iki sınıflı okulda 200 çocuk eğitim almıştır. 1967 Albaylar Cuntası esnasında takas yoluyla okula yer tahsis edilmiştir. 1978 yılından itibaren köye Türkçe kitaplar gelmiştir. Okulun ilk başlardaki tabelası “Turkikon -Türk” olarak yazılmıştır. Günümüzde okulda 56 çocuk eğitim almaktadır.
Zenginis’in hazırladığı kitapları okullarda istemedikleri gerekçesiyle S.Ö.P.A. Derneği Başkanı Salih Kahya ve Yönetim Kurulu’nun tamamı öğretmenlikten azledilmiştir.
Köyde Osmanlı döneminde bir medrese yer almıştır. Medrese 1956 yılında kapatılmıştır. Hafız Arif, Hacı Asım Efendi medresede hocalık yapmıştır. Medrese yatılı olarak faaliyet göstermiştir. 2019’dan sonra merhum İskeçe Müftüsü’nün ve halkın katkılarıyla tamir edilmiştir.
Kur’an kursu, İngilizce kursları ve Biçki-Dikiş kursları tamir edilen medrese odalarında faaliyet göstermektedir.
Sabri Hoca’nın caminin yenilenmesinde ve medrese odalarının tamirinde büyük maddi katkıları olmuştur.
Köyde Homko Bahri’nin çalıştırdığı bir su değirmeni vardır. Eskiden Kosinthos Çayı üzerinde, köy yakınlarında yedi adet değirmen yer almıştır.
Deniz Baykal Yasak Bölge’ye geçmek istemiş, bariyere kadar gelmiş ancak izin verilmemiştir. Diyanet İşleri Başkanı Ali Bardakoğlu, Bakan Bekir Bozdağ, Meral Akşener, TBMM Başkanı Köksal Toptan’ın eşi Saime Toptan ve Türkiye Başkonsolosları ve konsoloslar köyü ziyaret etmiştir.
Köyde zaman zaman mahya düzenlenmektedir.
Köyden Müezzin Mehmet Emin 1. Balkan Savaşı’na katılmış, yedi yıl askerlik yapmış ve Elmalı köyünden bir kişiyle ölüm haberi gönderilmiştir. Karakuz Mehmet Emin Ürdün’de Osmanlı ordusunda askerlik yapmıştır. Bir kısmı da Yemen’e gönderilmiştir. İnsan sayısını tamamlamak için hacca da gitmişlerdir.
Bulgarlar ilk gelişlerinde insanları köy meydanında toplamışlar ve zorla vaftiz yapmışlar. İkinci gelişlerinde Bulgarlaştırma yapılmamış ve elde edilen mallara vergi getirmiştir. Okulda da Bulgarca eğitim yapılmıştır. Öğretmen ve korucuları da beraberinde getirmişlerdir.
Yunan İç Savaşı esnasında halk koruma amaçlı İskeçe ve Gökçepınar köyüne indirilmiş, bir çoğu geri dönmüş ve devlet evlerinin tamiri için yardımcı olmuştur.
Köyden Onbaşı İbrahim, Molla Hüseyin Rıza, Hasan Küçük ve Hüseyin Kabak Üç Savaş esnasında hayatlarını kaybetmiştir.
Her on yılda bir yapılan sayımlarda köyün nüfusu şöyle kaydedilmiştir: 1920 – 486, 1928 – 514, 1940 – 709, 1951 – 642, 1961 – 752, 1971 – 878, 1981 – 1.024, 1991 – 1.035, 2001 – 1.114, 2011 – 1.031.